แก้วสุมนาคลินิกการแพทย์แผนไทย และสมุนไพรบ้านแม่ลา |
นิ่วในถุงน้ำดีเกิดได้อย่างไร
ตับ (Liver) เป็นอวัยวะสร้างน้ำดี
ซึ่งจะส่งไปเก็บที่ถุงน้ำดี เมื่อต้องการไปย่อยไขมัน ถุงน้ำดีก็บีบตัวส่งน้ำดีไปตามท่อน้ำดี
common bile duct เข้สู่ลำไส้ doudenum และย่อยอาหาร
น้ำดีประกอบด้วย น้ำ ,cholesterol ,ไขมัน,
bile salt เมื่อน้ำในน้ำดีลดลงก็ทำให้เกิดนิ่ว พบบ่อยๆมี 2
ชนิดคือ นิ่วที่เกิดจาก cholesterol และนิ่วที่เกิดจากเกลือต่างๆ นิ่วในถุงน้ำดีอาจจะหลุดและอุดทางเดินน้ำดีทำให้เกิดตัวเหลืองตาเหลือง
ถุงน้ำดีอักเสบ ตับอ่อนอักเสบ เป็นต้น
|
|
|
|
นิ่วในถุงน้ำดี ปัญหาที่พบได้บ่อยที่ถุงน้ำดี คือ การเกิดนิ่ว นิ่วจะมีลักษณะเป็นก้อนซึ่งไม่จำเป็นต้องมีลักษณะแข็งก็ได้เนื่องจากในก้อนนิ่วประกอบด้วยคลอเลสเตอรอลเป็นส่วนใหญ่
แล้วหลังจากนั้นจึงมีรงควัตถุและเกลือแคลเซียมมาพอกที่ก้อนดังกล่าวทำให้ก้อนดังกล่าวมีลักษณะแข็งขึ้น
(จากความเชื่อนี้ เชื่อว่า นิ่วนั้นเกิดขึ้นที่ถุงน้ำดี )
แต่แพทย์บางท่านเชื่อว่าก้อนนิ่วนั้นมีต้นกำเนิดภายในตับ
แล้วมีการเคลื่อนที่มาที่ถุงน้ำดี ซึ่งเป็นสถานที่เก็บน้ำดี แล้วหลังจากนั้นจึงเริ่มขยายขนาดและแข็งขึ้น
การตรวจนิ่วด้วยx-ray อาจตรวจไม่พบในกรณีที่ก้อนนิ่วนั้นไม่มีแคลเซียมเป็นส่วนประกอบ สีของนิ่วพบว่ามีได้หลากหลายตั้งแต่ ดำ น้ำตาลเทา ขาว แดง หรือ
เขียว
และภายในแกนกลางของก้อนนิ่วจะประกอบด้วยแบคทีเรียหรือสิ่งปนเปื้อนอื่นๆนิ่วสามารถตรวจพบได้ทั้งในถุงน้ำดี
และท่อน้ำดีของตับ ซึ่งก้อนนิ่วอาจไม่แสดงอาการใดๆเลยก็ได้
ถ้าก้อนนิ่วนั้นมีขนาดเล็กพอที่จะผ่านท่อน้ำดีและขับออกจากร่างกายได้
แต่ถ้าก้อนนิ่วนั้นมีขนาดใหญ่ จนไม่สามารถผ่านท่อน้ำดีออกไปได้
ก้อนนิ่วก็จะติดอยู่ในถุงน้ำดี หรือท่อน้ำดี
และเป็นสาเหตุของการอักเสบหรือการติดเชื้อในที่สุด ทำให้มีอาการปวดท้องส่วนบนอย่างมาก
เป็นไข้ อาเจียน เหนื่อย
นอกจากนี้อาจมีอาการในส่วนอื่นๆที่ไม่เกี่ยวข้องกับตับและถุงน้ำดี ได้แก่
ปัญหาเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร ความไม่สมดุลของฮอร์โมน,ปวดศีรษะ,อาการทางผิวหนังและอื่นๆ
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดนิ่ว
คนอ้วนจะเกิดนิ่วที่มี
cholesterol เนื่องจากการบีบตัวของถุงน้ำดีลดลง
การได้ฮอร์โมน estrogen จากการรับประทานหรือตั้งครรภ์ทำให้ระดับ
cholesterol ในน้ำดีสูง
เชื้อชาติ
เพศ หญิงพบมากกว่าชาย
อายุที่พบบ่อยอายุ 60 ขึ้นไป
ได้ยาลดไขมันบางชนิด ทำให้ cholesterol ในน้ำดีสูง
ผู้ป่วยเบาหวาน เนื่องจากมีระดับ triglyceride สูง
การลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว ทำให้ร่างกายละลายไขมันมากไป
ก้อนนิ่วขนาดใหญ่ที่บริเวณท่อน้ำดีใหญ่
เป็นสาเหตุหนึ่งของอาการปวดท้องอย่างรุนแรงและเฉียบพลัน หลังรับประทานอาหารที่มีไขมันจำนวนมาก
เนื่องจากไขมันจะกระตุ้นการหลั่งของน้ำดี แต่ก้อนนิ่วในท่อน้ำดี
จะกีดขวางการไหลของน้ำดีที่จะไปยังลำไส้เล็ก
ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดดีซ่านและการอักเสบของถุงน้ำดีชนิดรุนแรง
และบุคคลที่มีภาวะดังกล่าวจะพบว่าอุจจาระจะมีสีขาวเทาเนื่องจากสีน้ำตาลเขียวในอุจจาระนั้นมาจากสีรงควัตถุของน้ำดีนั่นเอง
น้ำดีซึ่งไม่สามารถไหลออกไปได้ จะคั่งอยู่ในถุงน้ำดีและตับ
ซึ่งจะเกิดการดูดซึมกลับเข้าสู่กระแสเลือด ทำให้ผิวหนังมีสีเหลือง
หรือที่เรียกว่าภาวะดีซ่านซึ่งอาจพบร่วมกับอาการปวด
นิ่วในถุงน้ำดีและในตับ
จะเป็นแหล่งที่อยู่ของแบคทีเรียและพาราสิต นอกจากนี้นิ่วจะขัดขวางการไหลของน้ำดี
ซึ่งส่งผลให้การย่อยไขมันทำได้ยากขึ้นแล้ว
ส่งผลให้ระดับคลอเลสเตอรอลในกระแสเลือดสูงขึ้นด้วย
|
สมุนไพร ชุดแก้นิ่วในถุงน้ำดีโดยเภสัชกรและแพทย์แผนไทย พท.ภ,พท.ว รุจิภาส ทำดี
|